Bij Markenheem zet verpleegkundige Gerrie van de Pol zich samen met haar contacthond Saar in voor een bijzondere vorm van zorg. Twee à drie dagdelen per week bieden ze extra warmte en interactie aan onze bewoners met dementie. Lees in het artikel hieronder meer over de impact die contacthonden hebben op het welzijn van mensen met dementie.
Dementie heeft een heftige impact, op zowel de persoon zelf als de omgeving. Speciaal getrainde contacthonden kunnen uitkomst bieden. “De interactie die een contacthond voor elkaar krijgt, is geweldig.”
Koekkruimels. Het gebeurt geregeld dat de kamer van mevrouw Elmendorp-Overeem (90) er vol mee ligt. “Mijn moeder stopt contacthond Saar nu eenmaal graag iets lekkers toe. Sterker nog, inmiddels weet Saar feilloos waar de hondenkoekjes liggen”, lacht Brigitte Elmendorp (63).
Haar moeder heeft de nodige somatische klachten en wordt steeds vergeetachtiger. Ook is ze erg op zichzelf. In het verpleeghuis waar ze zit, heeft ze niet veel aanspraak. “Dan is zo’n lieve, sociale hond een welkome afleiding”, stelt Brigitte. “Elke keer als Saar langskomt, zie ik mijn moeder helemaal opleven. Ze wordt direct vrolijker. Ik merk echt dat ze elke week naar de bezoekjes uitkijkt. En dat niet alleen. We hebben meer toegang tot contact met mijn moeder, ze wordt er een stukje positiever door. Mooi om te merken!”
Handig hulpje
Saar is een 2-jarige Australian labradoodle die is opgeleid tot contacthond. Wat betekent dat zij wordt ingezet als hulpmiddel bij therapie en behandeling bij dementie. Haar baasje is Gerrie van de Pol, een verpleegkundige. Bij stichting Contacthond volgde zij een opleiding om te leren hoe ze haar trouwe viervoeter kan inzetten voor mensen met dementie. Zo’n twee à drie dagdelen per week neemt ze Saar mee naar haar werk in drie verschillende verpleeghuizen. “Tijdens het overleg met collega’s wordt bepaald welke bewoners in aanmerking komen voor een bezoekje”, vertelt Gerrie. “Ik neem mijn hond vooral mee bij ‘gedragsvisites’, oftewel bij mensen die gedrag vertonen waarvan het lastig is om mee om te gaan. Zoals agressie of als iemand zich volledig terugtrekt en niet te benaderen is. Eigenlijk al het gedrag dat bij een vorm van dementie te zien kan zijn. Maar de praktijk heeft geleerd dat je snel genoeg ontdekt wie een bezoekje nodig heeft en het leuk vindt, en wie niet. Ook Saar mag bepalen. Ik heb geleerd om haar te lezen. Als we door de gang lopen en ze stopt voor een deur, dan weet ik: hier moeten we naar binnen.”
Hond als opening
Zoals de naam al doet vermoeden helpt een contacthond om een ingang te krijgen bij mensen met wie het moeilijker is contact te maken. Is er eenmaal contact, dan gaat zorg verlenen eenvoudiger. Gerrie: “Vaak zet ik Saar naast een cliënt. Saar wordt dan direct geaaid. Op die manier kan ik bijvoorbeeld mooi de wondverzorging doen. De hond werkt in zo’n geval als een afleiding. Ook biedt Saar vaak een opening voor een gesprekje. De eerste cliënt waarbij ik met Saar langsging, was een mevrouw met zware dementie. Zij kon bijna niet meer praten, had veel frustratie en wilde niet worden verzorgd. Ik kwam binnen met Saar en opeens begint mevrouw te praten tegen haar. Of beter gezegd: te projecteren. ‘Vieze hond, vieze hond, vieze hond’, bleef ze maar zeggen. Toen heb ik het gedraaid en antwoordde met: ‘als Saar vies is, moet ze gewassen worden. Zullen we samen naar de badkamer gaan?’ Dan vond ze een goed idee. Eenmaal daar viel het kwartje en liet mevrouw het toe dat ik haar mocht wassen.”
Kostbare momentjes
Een contacthond is niet alleen handig zodat cliënten betere zorg krijgen. Het zorgt ook voor lichtheid, speelsheid en een lichtpuntje. Iets dat, zeker in het geval van dementie, zeer waardevol is, aldus Gerrie. “Als ik met Saar binnenkom, zie ik alleen maar vrolijke gezichten. De interactie die een contacthond voor elkaar krijgt, is geweldig. Een meneer die altijd op alles en iedereen moppert, maar als Saar binnenkomt haar helemaal plat knuffelt en haast in haar kruipt. En een andere vaste cliënt zei laatst toen Saar op haar afkwam: ‘kijk, zij herkent mij’. En dan zie ik die mevrouw glimlachen, glimmen en groeien, weer groot worden. Prachtig om te zien. Saar kan natuurlijk niemand genezen. Maar ze kan wél voor kostbare momenten zorgen.”
Zonder oordeel
Zorgen dat iemand zich weer gezien voelt. Iets wat verzorgers van mensen met dementie niet altijd voor elkaar krijgen, maar een contacthond wél. “Het ding is: een dier oordeelt niet”, stelt Gerrie. “Schreeuwt of kwijlt iemand? Of is heel agressief? Dat maakt Saar niks uit. Ze vindt iemand gewoon leuk, gaat ernaartoe en legt haar koppie op de schoot. Veel mensen gaan haar dan aaien. En dan zie je mensen al vrij snel ontdooien. Bovendien is een dier heel zintuiglijk: die praat niet, die voelt gewoon. En dat heb je met dementie natuurlijk ook. Laatst liep een meneer verdwaald door de gang in z’n pyjama. Ik zei niks maar Saar liep rustig op hem af. Toen zei hij tegen haar: ‘ik weet het niet meer. Maar het komt wel goed, hè? Samen komt het goed.’ Ik hoefde alleen maar vooruit te lopen, Saar volgde me en de man ook. Zulke momenten doen me realiseren hoeveel we als verzorgers kunnen doen zonder woorden – iets wat vaak veel beter werkt bij dementie. Wat dat betreft leer ook ik van Saar!”
Download het artikel ‘Hulp op vier pootjes bij dementie’.
Bron: ABN AMRO ZilverSchild, magazine Rond uw Zorg en Welzijn, nummer 2-2024
